Wieża widokowa jest szczególnym typem obiektu. Jej głównym, a często jedynym przeznaczeniem jest udostępnianie widoków okolicy. Ma więc szereg wspólnych cech z wieżami miejskimi, strażniczymi i zamkowymi, które kiedyś budowano by pełniły podobne cele. Nowoczesne wieże widokowe bardzo często zbliżone są wyglądem do wysokościowych konstrukcji przeznaczonych do transmisji radiowych i telewizyjnych albo obsługi telefonii komórkowej. Punktem widokowym mogą też stać się rozmaite naturalne miejsca, najczęściej skały, altany lub parkowe glorietty. Wieże widokowe różnią się od wszystkich wymienionych obiektów tym, że są to budowle:

1. stworzone ręką ludzką,
2. przeznaczone lub przebudowane w celu rozglądania się,
3. z miejscem widokowym usytuowanym co najmniej jedno piętro nad okolicą,
4. ogólnodostępne.

Wieże widokowe Republiki Czeskiej

Pierwsze wieże widokowe na terenie dzisiejszej Republiki Czeskiej budowali bogaci feudałowie jako elementy dominujące nad ich pałacowymi parkami, zakładanymi zazwyczaj w duchu romantyzmu. Później dołączyły do nich uzdrowiskowe miasta, które starały się zaoferować gościom atrakcyjny cel przechadzek i spacerów. Największy rozkwit wież widokowych nastąpił wraz z rozwojem turystyki. W latach 80. i 90. XIX wieku w wielu miejscach Czech, Moraw i Śląska założono organizacje turystyczne. Budowa wież widokowych dla wielu z nich stała się kwestią prestiżu, a nowy obiekt widokowy stanowił nie tylko ciekawy cel wycieczek, ale także źródło dochodów i - co równie ważne - widoczny z daleka symbol prężności i aktywności danej organizacji. W latach 1880 - 1914 wybudowano prawie 200 wież widokowych, poczynając od prostych drewnianych konstrukcji (które często wytrzymywały tylko kilka lat), przez wieże żelazne aż po okazałe kamienne lub ceglane budowle, często będące dziś zabytkami kultury lub techniki. Kilkadziesiąt obiektów widokowych, zazwyczaj połączonych z wycieczkowymi restauracjami, powstało też w okresie pierwszej republiki (czasy międzywojenne - przyp. tłum.). W latach 1945 - 1989 nastąpiła w tej dziedzinie stagnacja, ówczesny reżim nie sprzyjał bowiem swobodnym działaniom organizacji i stowarzyszeń. Zwrot nastąpił dopiero po 1989 roku. Wiele wież, które dotychczas opuszczone popadały w ruinę, wyremontowano i na nowo z wielką pompą udostępniono do zwiedzania. Po 2000 r. zaczęto też budować nowe wieże. Zazwyczaj są to konstrukcje pełniące kilka funkcji - przede wszystkim służą potrzebom telekomunikacji (zwłaszcza telefonii komórkowej), ale także turystom, o których pamięta się, budując na tych wieżach platformy widokowe. Przybywa też obiektów budowanych przez gminy (za pieniądze własne lub europejskie), które starają się w ten sposób wesprzeć turystykę. Nie wolno też zapominać o wieżach widokowych budowanych przez osoby prywatne, które pragną w ten sposób sprawić radość sobie i innym amatorom dalekich widoków.

W Republice Czeskiej jest obecnie (w 2010 r.) prawie 300 wież widokowych, z czego mniej więcej połowa wybudowana została po 1990 r.

Wieże widokowe w Czeskim Raju

Czeski Raj oferuje wiele atrakcji turystycznych, poczynając od jedynych w swoim rodzaju grup skalnych i od całych skalnych miast, przez liczne lasy, stawy, w których można się kąpać, aż po zabytkowe miasta i malownicze wioski. Z uwagi na charakter krajobrazu nie ma tu tylu wież widokowych co na przykład w niedalekich Górach Izerskich czy Łużyckich. Mimo to znajdziemy tu wiele miejsc oferujących piękne widoki. Wspomnieć trzeba przede wszystkim formacje skalne, na które można wejść i obserwować z nich otoczenie - wymieńmy najbardziej znane: Hlavatice koło Turnova, Šikmá Věž (“Krzywa wieża“) i Hlaholská Vyhlídka w Prachowskich Skałach, Zdenčina Skála w skalnym mieście Klokočské Skaly albo punkt widokowy zwany Zahrádka - czyli Ogródek - nad doliną Izery w miejscowości Malá Skála.

Wież widokowych z prawdziwego zdarzenia znajdziemy tu tylko sześć - i to w dodatku reprezentujących różne historyczne epoki i typy konstrukcji. Najstarszą z nich jest kamienna wieża Milohlídka w Jiczynie z 1843 r. Ze złotej ery turystyki, a więc przełomu XIX i XX wieku, pochodzą zbudowane z cegły wieże na szczycie Kopanina koło Malej Skály i Tábor koło Lomnic nad Popelką. Stalowe konstrukcje na Kozákovie koło Semil i na Kozincu koło Nowej Paki to przykłady budowli wielofunkcyjnych, powstałych niedawno, a łączących potrzeby telekomunikacji i turystyki. Zupełnie oryginalnym obiektem jest natomiast nowa skocznia narciarska w Lomnicach nad Popelką, której częścią jest ogólnodostępna galeria widokowa.